
Co wybrać na dach?
20.06.2023
Dachy płaskie i spadowe, od prostych dwuspadowych po wielospadowe z licznymi płaszczyznami i koszami wymagają doboru materiałów i technik w oparciu o planowaną bądź istniejącą konstrukcję dachu. Jeżeli decyzja o wyborze konkretnego pokrycia pada na etapie projektowania, wybór jest niemal nieograniczony. Na tym etapie można odpowiednio przygotować przekrój i rozstaw krokwi, aby udźwignęła ciężar dowolnie wybranego pokrycia. Remontując dach istniejący wymagana będzie ocena „kondycji” konstrukcji. Jeśli jej stan okaże się zadowalający i nie będzie zachodziła konieczność jej wymiany wystarczyć może zastosowanie materiałów o niedużej wadze, aby tejże konstrukcji nie nadwyrężać. Co zatem wybrać? Odpowiedź na tak sformułowane pytanie nie może być ani jednoznaczna, ani prosta. Chciałoby się odpowiedzieć – to zależy. I w pewnym, sensie tak właśnie jest.
Również papa podkładowa, bardzo wytrzymała, którą można mocować mechanicznie BIT G200 S4, również z oferty firmy Izolmat.
Papa asfaltowa stosowana jest zwykle na dachach płaskich, gdzie wybór pokrycia jest niestety mocno ograniczony. Dachy takie narażone są na występowanie wody stojącej, więc szczególnie ważne jest, aby zostały zabezpieczone wyjątkowo szczelnie. Coraz częściej też architekci projektujący nowoczesne domy proponują zakładanie zielonych dachów, na których hoduje się rośliny (wtedy jedynym rozwiązaniem będzie system pap lub mas asfaltowo-kauczkowych i poliuretanowych).
Najtrwalsze pokrycie dachowe
Dachówki ceramiczne są jednym z najwcześniej zastosowanych materiałów dachowych, których trwałość wygrała z wiekami. Znane były człowiekowi od starożytności, a w naszym regionie przynajmniej od średniowiecza. To bodajże najtrwalszy obecnie materiał stosowany na pokrycie dachu. Charakterystyczny, czerwono – pomarańczowy kolor dachówki ma swoje źródło w materiale z jakiego jest wykonana, a mianowicie gliny, nadającej gotowemu produktowi cechę trwałości. Dzisiejsza technologia umożliwia wytwarzanie ceramiki różnobarwnej z powłoką od całkowicie matowej po wysoce błyszczącą.
Dachówki ceramiczne stale też podążają za trendami w architekturze dostosowując paletę kształtów do aktualnych preferencji nabywców. Wraz ze wzrostem zainteresowania nowoczesnym, energooszczędnym, prostym w formie stylem, firmy produkujące dachówkę ceramiczną wprowadziły nowe kształty dopasowane do współczesnych wymogów np. płaska dachówka Domino firmy Creaton. Daje to klientom szeroki wybór oraz możliwość dopasowania dachówki do estetycznej koncepcji budynku.
Dachówka BATDzięki stosunkowo małym wymiarom, dachówki nadają się do krycia dachów nawet o bardzo skomplikowanych kształtach. Klasyczna karpiówka (np. dachówka Klassik firmy Creaton) nadal chętnie wybierana jest na dachy z wolimi okami, które trudno byłoby wykonać dachówką dużego formatu. Łatwo też naprawić ewentualne uszkodzenia – wymianie podlegają bowiem tylko uszkodzone elementy. Dachówka ceramiczna jest jednak materiałem ciężkim i nie można jej zastosować jeśli konstrukcja nie przewiduje obciążenia rzędu 35 – 70 kg/m2 (w zależności od dachówki).
Najbardziej powszechny materiał dachowy
Pokrycia z blachy pomimo, iż ich zasadniczy „element konstrukcyjny” jest taki sam, to temat dość szeroki. Niegdyś, najbardziej popularnym pokryciem z blachy były arkusze przetłoczone w trapez. Ze względu na ceny i dostępność w większości składów budowlanych standardowych długości arkuszy prym wiodły trapezy ocynkowane.
Dopiero kiedy producenci bijąc się o inwestorów zaproponowali zamawianie arkuszy odpowiedniej, niestandardowej długości, trapezy ocynkowane zaczęły zdobić co najwyżej garaże wolno stojące – popularne blaszaki. Najpierw oferta została poszerzona o blachy trapezowe powlekane i tradycyjne już blachodachówki, które na jednym arkuszu mieściły kilka rzędów udawanych dachówek. Ponieważ różnica w cenie była stosunkowo niewielka, a prestiż jednak większy, szybko zawojowały rynek. Aktualnie największym zainteresowaniem cieszą się blachodachówki modułowe np. PlannjaFlex firmy Plannja. Na jednym arkuszu mamy jeden lub co najwyżej dwa przetłoczenia imitujące dachówkę.
Inwestorzy, wykonawcy i producenci szybko przyzwyczaili się do takiej formy, ponieważ jest łatwiejsza w transporcie, magazynowaniu i montażu. Wcześniejsze arkusze długości niejednokrotnie 7 czy 9 mb zastępuje teraz paczka paneli złożona na palecie. Wyższością takiego rozwiązania jest też możliwość utrzymywania stanów magazynowych w poszczególnych składach budowlanych oraz u producentów, co znacznie skraca termin realizacji zamówienia.
Aktualnie architekci coraz częściej proponują w nowoczesnym budownictwie zastosowanie na dachu blachy na rąbek stojący. Wykonuje się ją z reguły z taśmy blachy odpowiedniej szerokości doginanej odpowiednio na krawędziach bezpośrednio podczas montażu przez dekarza. Firma Ruukki proponuje jednak blachę w arkuszach z gotowymi przetłoczeniami, którą wystarczy „kliknąć” na dachu (produkt nazywa się Emka Click). Tradycyjnie takie pokrycie wykonywało się z blachy miedzianej, lecz dziś ze względu na cenę inwestorzy wybierają najczęściej blachę w powłoce tytan-cynk.
Blachy dachowe podzielić możemy też ze względu na powłoki, jakimi zostały zabezpieczone. Klasyczny poliester jest już wersją bardzo podstawową. Teraz do dyspozycji inwestorów są powłoki z 30 letnią gwarancją w firmie Pruszyński i nawet 50 letnią gwarancją jaką proponuje Ruukki. Do tego paleta barw obu producentów pozwala dobrać odpowiedni kolor i fakturę nawet najbardziej wybrednemu klientowi. Pokrycie to nie wymaga pełnego deskowania (poza blachą na rąbek), a jego waga pozwala na zastosowanie na niewzmocnionych konstrukcjach.
Tańsza alternatywa dla dachówki ceramicznej
Dachówka cementowa czy betonowa stanowi alternatywę dla droższej dachówki ceramicznej z zachowaniem walorów estetycznych i użytkowych. Rozwój technologii jej produkcji oraz coraz mniejsze różnice cenowe względem podstawowej dachówki ceramicznej sprawiły, że przestała być traktowana jak jej „brzydsza siostra”. Wiele z takich dachówek dość wiernie imituje tradycyjne kształty dachówek ceramicznych, które laik bardzo łatwo może ze sobą pomylić.
Klasykiem na rynku jest dachówka esówka, czyli dachówka falista np. GotebergPlaner firmy Creaton. Szczególnie chętnie wybierana jest aktualnie na duże realizacje inwestycyjne. Niestety poza dosyć wiernym oddaniem walorów estetycznych dachówki ceramicznej brakuje jej niektórych walorów użytkowych. Jest mniej trwała, gdyż zewnętrzna powłoka ochronna naniesiona w zakładzie produkcyjnym starzeje się i po ok 20 latach może już być zużyta. Oczywiście producenci pracują nad nowoczesnymi powłokami wydłużającymi ten okres (stosując farby akrylowo-polimerowe zamiast zwykłych akrylowych). Na rynku można też kupić specjalne preparaty służące do odnawiania starych dachówek cementowych. Jest pokryciem ciężkim, waży ok 45 kg/m2.
Czym pokryć dach altanki?
Bitumiczne płyty faliste sprawdzą się doskonale jeśli do pokrycia mamy dach na altance, szopie czy innym budynku „małej architektury”. Płyty takie są wykonane ze sprasowanych włókien organicznych, nasączonych masą bitumiczną. Odporność na czynniki zewnętrzne uzyskuje się poprzez naniesienie powłoki z żywicy polimerowej, lub akrylowo-winylowej. Na naszym rynku prym w tym asortymencie wiedzie firma Onduline, która posiada w asortymencie 2 typy takich płyt tj. Basic i Classic. Różnią się między sobą grubością i trwałością. Dla łatwiejszego rozróżnienia produkowane są w dwóch różnych szerokościach. Do montażu używa się gwoździ wbijanych w górną falę produktu, aby zapobiec przeciekaniu wody podczas spływu deszczy dolnym przetłoczeniem. Pokrycie to nie wymaga szczególnie wytrzymałej konstrukcji, gdyż waży zaledwie ok 3 kg/m2.
Najbardziej elastyczne pokrycie skomplikowanego dachu
Gonty bitumiczne swoim kształtem mają przypominać tradycyjną dachówkę. Są elastyczne, łatwe do ułożenia nawet na bardzo skomplikowanych formach. Odpowiednio docięte poszczególne „panele” gontów stosuje się jako gąsiory, nie wymagają więc szczególnych akcesoriów dodatkowych. Dzięki ścisłemu doleganiu poszczególnych pasów uzyskuje się szczelność pozwalająca na zastosowanie na dachach o nachyleniu od 12 stopni.
Tanie gonty „wyposażone” są w małe pasy klejące jedynie w miejscach newralgicznych, droższe gonty np. Gonty Orła firmy Icopal takie elementy klejące posiadają na całej powierzchni styku. Dodatkowo zawierają modyfikację SBS, dzięki której zachowują elastyczność, nie tylko nie rwąc się podczas transportu i układania, ale również podczas ich użytkowania. Gwarantuje to, że nie będą pękać podczas mrozu, w czasie odśnieżania oraz kiedy odkształceniom ulegnie nowy dach z pracującą konstrukcją. Zastosowanie w nich dobrej jakości kruszywa zapewnia stabilność koloru przez lata użytkowania. Ułożenie gontów na dachu wymaga pełnego deskowania ze wstępnym pokryciem papą lub membraną asfaltową (dostępne w asortymencie firm Icopal i Izolmat).
Szczególnym rodzajem papy nawierzchniowej, która tak jak gonty ma imitować dachówkę jest Rolowana Dachówka Icopal 3D, która posiada „nadrukowany” wzór. Dostępna jest w kilku kolorach i wzorach, a łączyć ma zalety gontów i montażu „z rolki” którą oferuje papa.
Tajemnice pap bitumicznych
Papa mocowana na popularne ”papiaki” jest w naszym regionie jeszcze często wykorzystywana do wstępnego krycia dachów spadzistych z pełnym deskowaniem, choć często zastępuje się ją już membraną asfaltową (różni się od klasycznej papy m. in. tym, że jako „nośnik” asfaltu posiada membranę zamiast tektury – np. Optimax firmy Izolmat). Rozróżniamy papy podkładowe i wierzchniego krycia, te ostatnie posiadają posypkę z kruszywa, która zabezpiecza ją przed uszkodzeniami mechanicznymi oraz zabarwione na odpowiedni kolor zapewniają walory estetyczne. Większym udziałem w rynku cieszą się jednak papy termozgrzewalne, które dzielimy też ze względu na rodzaj osnowy, czyli warstwy środkowej, która powleczona jest asfaltem.
Najlepsze papy mają osnowy z włókniny poliestrowej, pozostałe zaś mają welon lub tkaninę z włókien szklanych. Im osnowa będzie grubsza ( a raczej cięższa bo taki parametr podają producenci) tym papa będzie mocniejsza. Ważnym aspektem wyboru pap jest modyfikacja asfaltu jakim są nasączone dodatkiem SBS, dzięki temu papy będą elastyczne, nie będą się łamać podczas układania i zachowają tę elastyczność nawet podczas mrozów. Od ilości dodatku SBS zależy do jakiej minimalnej temperatury elastyczność ta zostanie zachowana – te najlepsze papy można bezpiecznie użytkować bez obawy o przypadkowe pęknięcie przy temperaturach rzędu -25o C. Dla niewtajemniczonych oznaczenia pap są mocno skomplikowane, tymczasem da się je łatwo rozszyfrować.
Dla przykładu jedna z najlepszych: papa PYE PV 250 S5 SS, którą ma w ofercie np. firma Izolmat:
- PYE – oznacza modyfikację SBS
- PV250 – osnowa z włókniny poliestrowej 250 g/m2
- S5 – nominalna grubość 5 mm
- SS – papa nawierzchniowa
- BIT – papa oksydowana, nie modyfikowana
- SBS G200 – osnowa z tkaniny szklanej 200 g/m2
- S4- nominalna grubość 4 mm
Eternit bez azbestu
Zdejmowany obecnie, rakotwórczy eternit świetnie zastąpi płyta włókno-cementowa. Produkt powstający z cementu, wody, wypełniaczy mineralnych oraz włókien celulozowych i polipropylowinylowych. Jest to materiał bardzo trwały i odporny na wiele niekorzystnych warunków. Doskonale sprawdzi się na budynkach gospodarczych i inwentarskich. Płyty takie (np. Ekofala czy Agrofala) będące w ofercie firmy Creaton, które odpowiadają eternitowi wymiarem, idealnie go zastąpią bez potrzeby zmiany rozstawu łat, jeśli są w odpowiednim stanie. Dodatkowo, dzięki zabarwieniu wierzchniej warstwy pigmentem w kilku kolorach odświeżą wygląd remontowanego budynku.
Strzecha na dachy
W zamierzchłej przeszłości znajduje się inspiracja dla pokrycia dachu strzechą. Dawniej strzechy wykonywano ze słomy, dziś na dachu układa się specjalnie impregnowaną trzcinę. Można ją zastosować zarówno na dachu remontowanym jak i na nowym ( jeśli uwzględniono w konstrukcji ciężar 40-80 kg m2). Ważne jednak, aby nachylenie połaci nie było mniejsze niż 45o – jednak im większy kąt tym strzecha lepiej się prezentuje i tym dłuższa będzie jej żywotność. Można ją układać na pełnym deskowaniu i na ruszcie z łat po zabezpieczeniu membraną. Nie jest to jednak pokrycie, którego sfinansowanie udźwignie każdy budżet.
Jest jeszcze kilka innych rozwiązań na pokrycie dachu. Są one jednak w naszym regionie na marginesie zainteresowań (łupek naturalny, gonty drewniane czy wióry drewniane), więc ograniczymy się do ich wymienienia bez szczegółowych opisów.
Przy wyborze materiału na pokrycie dachowe powinniśmy się kierować zasadą – jaki dach, takie pokrycie. Ważny jest kształt dachu i projektowana wytrzymałość więźby dachowej. Dopiero potem możemy odpowiednio wybrać najlepszy materiał, który spełni nie tylko funkcje użytkowe, ale też w pełni wpasuje się w nasze poczucie estetyki. Mamy możliwość wyboru w kształcie, formie, kolorze a nawet pochodzeniu materiału jaki nam odpowiada. W gąszczu dostępnych materiałów łatwo też jednak o mętlik. Tu z pomocą przyjdą specjaliści w składach budowlanych BAT, którzy technicznie pomogą dobrać odpowiedni materiał, skalkulują zapotrzebowanie i dobiorą akcesoria, tak aby jedynym zmartwieniem inwestora pozostał wybór koloru… W podjęciu tej decyzji niestety nie zastąpią klientów.
Pamiętaj, że BAT prowadzi Centrum dachowe, w którym znajdziesz profesjonalne wsparcie w odpowiednim wyborze i montażu Twojego dachu.